DRODZY PRZYJACIELE
Zapraszam do sięgnięcia do „zimowego” nr 92/2022 kwartalnika ZNAD WILII, na okładce z fotografią makiety niezrealizowanego pomnika Adama Mickiewicza w Wilnie, dłuta Zbigniewa Pronaszki – na zakończenie Roku Romantyzmu Polskiego.
Kwartalnik w Warszawie można nabyć w Księgarni Naukowej B. Prusa i w Domu Spotkań z Historią. Czasopismo wysyłamy pocztą – prosimy o kontakt.
„Znad Wilii” to 160 stron fachowo podanej lektury. Czasopismo jest bogato ilustrowane, z kolorową „wileńską” wklejką fotograficzną. A oto spis treści:
OD REDAKTORA
Mój kąt Europy: To był trudny rok
KAWIARNIA LITERACKA
Rok Romantyzmu Polskiego z wileńskimi kontekstami:
Mieczysław Jackiewicz, O pomnikach Adama Mickiewicza w Wilnie (jest to szeroka opowieść o projektach i budowie monumentów poety)
Pofestiwalowe echa:
Elżbieta Frankiewicz, Sierpniowy „Maj nad Wilią” – kilka refleksji
Losy twórców polskich na Wschodzie:
Mieczysław Jackiewicz, Zapomniana grodzieńska poetka (Anna Rudawcowa)
100-lecie dziennika wileńskiego:
Romuald Mieczkowski, Fenomen „Słowa” (dziennika wileńskiego redagowanego przez Stanisława Mackiewicza, ze stałymi reportażami jego brata – Józefa Mackiewicza)
Na zakończenie Roku Józefa Mackiewicza:
Leonard Drożdżewicz, Jedynie prawda jest ciekawa. Chichot Ptasznika z Wilna
Sylwetka autora:
Tadeusz Matulewicz, Wileńszczyzna – sercu mu bliska (szkic o prof. Mieczysławie Jackiewiczu)
ZWIĄZANI Z WILNEM
Władysław Strutyński, Profesora Lorentza „opowieści” o zamkach i nie tylko
RODOWODY
Maciej Żakiewicz, Wileńskie korzenie Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego i wileński romantyzm gdańskich transgresji
Bożena Ptak, Z wileńskiej szkatułki (cz.2 – dokończenie, na marginesie wspomnień Czesława Ptaka)
LITWA – POLSKA. Z MIESIĄCA NA MIESIĄC
Wydarzenia, opinie: Polacy na Litwie. Litwini w Polsce. W kulturze i jej okolicach. Wydawnictwa. Nagrody i nobilitacje. Inne – nigdzie nie spotkają Państwo tak dokładnie opracowanej kroniki wydarzeń w relacjach międzysąsiedzkich jak w „Znad Wilii”, wraz z ciekawostkami, statystyką
LISTEM I MAILEM, W SIECI. Poczta redakcyjna: Pamięci Ambasadora Wołąsiewicza; Festiwalowy żółty jesienny liść; Pogranicze kultur na płótnach Andrzeja Filipowicza – Leonard Drożdżewicz; „Rocznik Tatarów Polskich” 2022 – Musa Czachorowski; Wiersz o Ukrainie – Maria Duszka; Wokół Fabianiszek – Bernadeta Krawiec
W kwartalniku są spisy treści również po litewsku i angielsku, Notki o autorach, informacje, gdzie jest dostępne Znad Wilii (wraz z wykazem bibliotek i placówek kulturalnych) ZNAD WILII w Wilnie do nabycia w księgarni Domu Kultury Polskiej, „Akademine knyga” (Universiteto 4), w Polskiej Galerii Artystycznej „Znad Wilii”. W Warszawie w księgarniach – Naukowej im. Bolesława Prusa i Domu Spotkań z Historią.
Wysyłamy czasopismo pocztą. Zachęcam tym samym do wsparcia polskiego tytułu z Litwy! Zamówienia proszę składać: znadwilii@wp.pl lub telefonicznie +48 508 764 030.
Informacja o naszych działaniach: facebook.com/znadwilii, www.znadwiliiwilno.lt
Przypominamy, że można zamówić numery archiwalne, roczniki, wydawnictwa z serii Biblioteka Znad Wilii:
Romuald Mieczkowski, Mój barbarzyńca. Wybór wierszy, BZW/11, Wilno 2021, s.160.
Nie przywiązywałem uwagi do własnych rocznic, ale kiedy przekroczyłem pewną granicę wieku, sprzyjającą zastanowieniu się nad własnym dorobkiem poetyckim, pomyślałem sobie, żeby wydać wybór wierszy – takich, które lubili miłośnicy poezji, które z jakichś powodów przetrwały w pamięci i jakoś zaznaczyły się w mojej twórczości – napisał autor. Jest to zbiór 110 wierszy, pisanych od lat 70.
Tomasz Snarski, Żmuty, Biblioteka Znad Wilii/12, Wilno 2021, ISBN 978-9986-532-12-5.
To trzecia książka poetycka autora z Gdańska o wileńskich korzeniach. W tomiku znalazło się 38 wierszy, w tym jeden w przekładzie na litewski, dokonanym przez Birutė Jonuškaitė. Inspiracje do ich powstania powstawały w różnych krajach.
Romuald Mieczkowski, Były sobie Fabianiszki, BZW/10, Wilno 2020,
ISBN 978-9986-532-12-5, s.140, 87 fotografii.
Liryczno-dokumentalna opowieść o dawnej wsi Fabianiszki, mocno związanej z Wilnem, położonej za rogatkami miasta, która stała się jego dzielnicą. Opowieść o rodzinie autora, o mieszkańcach osady i nieodłącznym Wilnie. Dedykowana Mieszkańcom Fabianiszek – dawnym i obecnym, napisana z humorem, o wartkiej akcji, utrzymana w kolorycie wileńskim, ale skierowana do szerokiego ogółu czytelników. Kontynuacja tematyki wcześniejszej książki tegoż autora Objazdowe kino i inne opowiadania wileńskie.
Maciej Mieczkowski, Na zakręcie. Kijów i Ukraina u progu przemian, BZW/9,
Wilno 2018, ISBN 978-9986-532-11-8, s.154 i 72 stron z fotografiami.
Jest to zapis czteroletniego pobytu autora z rodziną w tym kraju. Na książkę złożyły się reportaże i zapiski (2014-2018), które dotyczą spraw, jakimi żyła Ukraina, ich codzienności i mentalności, stosunków ukraińsko-polskich i ukraińsko-litewskich. Jest to pożyteczna lektura dla tych, którzy interesują się Ukrainą, planują tam wyjazdy. Autor wykonał tysiące zdjęć w różnych miastach i okolicznościach, część wykorzystał w książce.
Tomas Tamošiūnas, Piwo z Aniołem Stróżem, BZW/8, Młode Wiersze/2 Wilno 2018, ISBN 978-9986-532-10-1, s.36, 8 fotografii Wilna.
W duszy pozostaję twórcą, dla którego po studiach i pracy socjalnej szukanie wyrazu artystycznego jest codziennością: poezja i sztuka są tak mocno powiązane ze sobą, że jedno bez drugiego nie dałoby rady istnieć – przyznaje młody poeta wileński. Tomik jest wyróżnieniem w „Turnieju Jednego Wiersza Młodych o Nagrodę Czeladnika Poezji” podczas XXV Międzynarodowego Festiwalu Poezji „Maj nad Wilią” i w konkursie naszego czasopisma „Polacy Wielu Kultur”.
Romuald Mieczkowski, Pomiędzy, Biblioteka Znad Willi/7, Wilno 2018,
ISBN 978-9986-532-09-5, s.76, liczne fotogramy.
Nie jesteśmy sami, żyjemy wśród innych ludzi, w najprzeróżniejszych kontekstach i scenariuszach, jakie nam pisze los, pomiędzy różnymi sytuacjami i sprawami. Wszystko jest pomiędzy. I wiersze powstawały pomiędzy. Pomiędzy podróżami, pomiędzy Wilnem a Warszawą, pomiędzy smutkiem a radością, pomiędzy szukaniem a odnajdywaniem. Autor też zamieścił wklejki z fotografiami, sam zaprojektował okładkę.
Zenowiusz Ponarski, Przyjaciel Litwy i ptaków. Wokół Oskara Miłosza, BZW/6, Wilno 2017, ISBN 978-9986-532-08-8, s.196.
Opowieść o „dziwnym krewnym” noblisty, poecie już francuskim z wyboru, mistyku, który nieoczekiwanie został rzecznikiem interesów odradzającej się Litwy w Paryżu. O człowieku dość skomplikowanego pochodzenia, z rodowodem herbowym z terenów WKL. Ukazująca zawiłość stosunków wzajemnych pomiędzy Litwinami i Polakami, próby ułożenia racjonalnych relacji z ówczesnymi i jakże aktywnymi społecznie mniejszościami narodowymi Wilna, z całym spektrum myśli i działalności Żydów, Białorusinów, Rosjan, Tatarów czy Karaimów. Z tragicznym finałem podstępnych rozgrywek Rosji sowieckiej oraz Niemiec faszystowskich, w obliczu Apokalipsy. Stąd autor sporo miejsca poświęcił m.in. prof. Marianowi Zdziechowskiemu. Z nutką mistycyzmu i tego, co przeminęło.
Tomasz Snarski, Werblista, BZW/5, 2016,ISBN 978-9986-532-07-1, s.40.
Tomik autora o korzeniach wileńskich. Prawnika, piszącego wiersze. W dodatku działającego na forum europejskim na rzecz praw językowych Polaków na Litwie. W 2016 roku został laureatem konkursu „Polacy Wielu Kultur”, organizowanego przez redakcję kwartalnika „Znad Wilii” – za tekst pt. Wilno moich marzeń. Wydanie Werblisty w serii jest nagrodą w tym konkursie. Tomasz Snarski tomik zadedykował swej Babci Basi, której zawdzięcza Wilno. Na pewno o nim, jako poecie, usłyszymy nieraz.
Romuald Mieczkowski, Na litewskim paszporcie, BZW/4, Wilno 2011,
ISBN 978-9986-532-06-4, s.160.
Rozdziały: Canaletto maluje Wilno; Pytanie o korzenie; Pokochać Warszawę; Białe i czarne; Dwa miody. Na planie pierwszym są kwestie tożsamości, spuścizny dziejowej, echami WKL i szukaniem odpowiedzi na pytanie: co dziś oznacza pisać po polsku na Litwie i gdziekolwiek bądź poza Polską. Plus 28 fotogramów.
Przenieść Wilno do serca. Portret Miasta, BZW/2, Wilno 2009,
ISBN 978-9986-532-05-7, s.160.
Poezja Polaków, Litwinów, Białorusinów, Tatara, Rosjanina, Czecha i Estończyka tworzy Portret Miasta z najpiękniejszymi wierszami 50 autorów. Są to m.in. Ihar Babkou, Tadeusz Chabrowski, Leszek Długosz, Vytautas Landsbergis, Marcelijus Martinaitis, Henryk Mażul, Zianon Paźniak, Wojciech Piotrowicz, Alicja Rybałko, Ramute Skučaite, Józef Szostakowski, Tomas Venclova, Sławomir Worotyński. W opracowaniu są oddzielne wklejki z 24 fotografiami Wilna.
Romuald Mieczkowski, Nikt nie woła, BZW/2,Wilno 2007, ISBN 978-9986-532-04-0, s.86
Wiersze ukazują Wilno widziane przez Polaka mocno związanego z tym Miastem. Dostrzega on złożoność nieodwracalnych zmian, stara się uzmysłowić sens wielkich i małych, utraconych i pozyskanych Ojczyzn. To widzenie świata dopełniają fotogramy autorstwa poety, którymi szkicuje Miasto.
Romuald Mieczkowski, Objazdowe kino i inne opowiadania wileńskie, BZW/1,
Wilno 2007, ISBN 978-9986-532-03-31, s.120.
Literatury o Wilnie i Wileńszczyźnie powstało niemało. Cieszyła się ona sympatią przed wojną, istniała w ocenzurowaniu w PRL, temat podejmowano na emigracji. W większości opisywała wojenną gehennę, życie na obczyźnie. A co działo się na terenach na Wschodzie, na których pozostali Polacy? Świadectw niewiele. Szczególnie, jeśli chodzi o naocznych świadków. Opowiadania obrazują świat człowieka w polskiej tradycji, ale żyjącego w sowieckich realiach. Zdarzenia, mimo fabuły, są rodzajem dokumentu. To hołd, oddany rodzinie, krewnym, znajomym. Dzięki jednemu opowiadaniu dziadkowie autora Pietrowscy pośmiertnie zostali upamiętnieni za uratowanie podczas wojny rodziny żydowskiej. To próba przypomnienia o nas, Polakach na Wileńszczyźnie.
Pozdrawiam Romuald Mieczkowski, tel.48 508 764 030 znadwilii@wp.pl
