W Kościele katolickim
Wielki Piątek to dzień Krzyża. Po południu odprawiana jest niepowtarzalna wielkopiątkowa Liturgia Męki Pańskiej. Celebrans i asysta wchodzą w ciszy. Przed ołtarzem przez chwilę leżą krzyżem, a po modlitwie wstępnej czytane jest proroctwo o Cierpiącym Słudze Jahwe i fragment Listu do Hebrajczyków. Następnie czyta się lub śpiewa, zwykle z podziałem na role, opis Męki Pańskiej według św. Jana.
Po homilii w bardzo uroczystej modlitwie wstawienniczej Kościół poleca Bogu siebie i cały świat, wyrażając w ten sposób pragnienie samego Chrystusa: aby wszyscy byli zbawieni. Szczególnie przejmujące są modlitwy o jedność chrześcijan, prośba za niewierzących i za Żydów. Centralnym wydarzeniem liturgii wielkopiątkowej jest adoracja Krzyża. Zasłonięty fioletowym suknem Krzyż wnosi się przed ołtarz. Celebrans stopniowo odsłania ramiona Krzyża i śpiewa trzykrotnie: „Oto drzewo Krzyża, na którym zawisło zbawienie świata”, na co wierni odpowiadają: „Pójdźmy z pokłonem”.
Po liturgii Krzyż zostaje w widocznym i dostępnym miejscu, tak by każdy wierny mógł go adorować. Jest on aż do Wigilii Paschalnej najważniejszym punktem w kościele. Przyklęka się przed nim, tak, jak normalnie przyklęka się przed Najświętszym Sakramentem. Po adoracji Krzyża z ciemnicy przynosi się Najświętszy Sakrament i wiernym udziela się Komunii.
Ostatnią częścią liturgii Wielkiego Piątku jest procesja do Grobu Pańskiego. Na ołtarzu umieszczonym przy Grobie lub na specjalnym tronie wystawia się Najświętszy Sakrament w monstrancji okrytej białym przejrzystym welonem – symbolem całunu, w który owinięto ciało zmarłego Chrystusa. Cały wystrój tej kaplicy ma kierować uwagę na Ciało Pańskie. W wielu kościołach przez całą noc trwa adoracja.
W Wielki Piątek odprawiane są także nabożeństwa Drogi Krzyżowej. W wielu kościołach rozpoczyna się ono o godz. 15.00, gdyż właśnie około tej godziny wedle przekazu Ewangelii Jezus zmarł na Krzyżu.
Wielki Piątek najważniejszym świętem u luteran
Najważniejszym i centralnym świętem luterańskim jest Wielki Piątek. Ewangelickie nabożeństwo Wielkiego Piątku zajmuje miejsce szczególne w życiu Kościoła. Wierni w tym dniu kontemplują i wyciszają się, by stawać się właściwie przygotowanymi do Zmartwychwstania Chrystusa. Jest to związane z ewangelicką duchowością, która koncentruje się na wewnętrznym doświadczaniu i przeżywaniu Chrystusa w Słowie Bożym i sakramencie. Ukrzyżowanie Chrystusa to zwrot i punkt kulminacyjny historii ludzkości. Bóg umiera, aby żyć mógł człowiek. W roku 2016 w Wielki Piątek ewangelicy zgromadzą się w całej Polsce na ponad dwustu nabożeństwach w kościołach i kaplicach.
W tym szczególnym dniu w kościołach dominuje odcień czerni, a krzyż przesłonięty jest kirem na znak żałoby. Wierni gromadzą się na nabożeństwach, których liturgia przystosowana jest do znaczenia tego święta: czytane są fragmenty Męki Pańskiej, śpiewane pieśni pasyjne oraz recytowane naprzemiennie słowa „Ludu mój Ludu, cóżem Ci uczynił” (skargi Boga nad Jego ludem). Tradycją jest również rodzinne przystępowanie do Komunii Św., gdyż właśnie w tym dniu Sakrament Ołtarza nabiera wyjątkowej treści przypominając o doskonałej i niepowtarzalnej Ofierze złożonej przez Chrystusa na Golgocie, a także o realnej obecności Ukrzyżowanego pośród ludzi.
Dla wiernych Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce Wielki Piątek to dzień ustawowo wolny od pracy. W wielu domach przestrzega się postu, rezygnuje się z oglądania telewizji, słuchania radia, korzystania z Internetu. W parafiach ewangelickich nie ma tradycji budowania grobu Chrystusa czy też święcenia pokarmów, lecz Wielka Sobota podtrzymuje zadumę i wyciszenie Wielkiego Piątku, podkreślając spoczynek Jezusa w grobie.
KAI atg / Warszawa
