W niedzielę 11 marca 2018 r. w Kościele pw. Św. Trójcy rozpoczęły się coroczne uroczystości poświęcone pamięci Ofiar ludobójstwa Polaków na Kresach i Podkarpaciu. W Mszy św. koncelebrowanej pod przewodnictwem ks. prałata Stanisława Czenczka – kapelana Stowarzyszenia Pamięci Polskich Termopil i Kresów i Klubu Inteligencji Katolickiej uczestniczyli ks. prałat Jan Mazurek –proboszcz oraz Franciszkanin O. Władysław Lizun i kapelan Przemyskiego Garnizonu ks. por. Krzysztof Ziobro.
W homilii ks. Stanislaw Czenczek mówił o martyrologii Polaków w Hucie Pieniackiej, Korościatynie i na Kresach cyt. „W dniu 28.lutego 1944r. w polskiej miejscowości Huta Pieniacka na Podolu gdzie miejscowi Polacy oraz uciekinierzy z Wołynia spędzani byli do stodół, które oblewano benzyną i podpalano, a do uciekających przed spaleniem strzelano . Spalonych w ogniu lub zastrzelonych zostało około 1000 Polaków. Sprawcami tego holokaustu byli Ukraińcy z 4 Pułku Policyjnego 14 Dywizji SS „ Galizien” i nacjonaliści z OUN-UPA.
Dzień 28 luty 1944r to również dzień ludobójstwa dokonanego przez OUN-UPA na mieszkańcach Korościatyna k/ Monasterzysk na Podolu. W dniu 12 lutego 1944r. podobny los spotkał Polaków w miejscowości Palikrowy i Podkamień, gdzie Polacy również mordowani byli tylko dlatego, że byli Polakami.”
Mszę św. i uroczystość przy pomniku martyrologii Polaków na Kresach uświetniły poczty sztandarowe: Szkoły Podstawowej Nr.1, I Liceum im. J. Słowackiego, II Liceum im. K. Morawskiego, Związku Zawodowego „Solidarność” Rolników Indywidualnych, Przemyskiego Związku Sybiraków, poczet sztandarowy 5 Batalionu Strzelców Podhalańskich z wartą honorową przy pomniku oraz „Strzelcy” z kom. Marcinem Gawłem z II Liceum Ogólnokształcącego.
Oprawę muzyczną Mszy. św. i uroczystości zapewniła Salezjańska Orkiestra „Augustino” pod batutą Pana Krzysztofa Polniaka oraz organistka Pani Maria Rudawska – Pętlak wraz z córkami Joanną i Małgorzatą Pętlak, które pięknie wykonały pieśni: „ Ave Maryja” i „Chleb niebiański dał nam Pan”
W Mszy św. i uroczystości uczestniczyli: Poseł Andrzej Matusiewicz, Piotr Pilch – Członek Zarządu Województwa Podkarpackiego, Janusz Hamryszczak –Wiceprezydent Przemyśla, Jan Pączek – Starosta Powiatu Przemyskiego, Pani Irena Kozimala –Dyrektor Instytutu Historii PWSW, Artur Brożyniak z IPN Rzeszów, Marian Kasprowicz z małżonką – Harcerze „Szarych Szeregów”, gen. Ryszard Karpiński- kom. „Strzelców’ im. J. Piłsudskiego, Piotr Kucab –przedstawiciel motocyklistów Rajdu Katyńskiego, oraz przedstawiciele przemyskich Ormian z prezesem Gagik Gregorianem.
Obecni również byli członkowie Stowarzyszenia Pamięci Polskich Termopil i Kresów i Klubu Inteligencji Katolickiej, przedstawiciele przemyskich Rodzin Kresowych i Sybirackich: prezesi Tadeusz Pstrąg, Marcela Tukało, Stanisława Żak wraz z członkami , członkowie Stowarzyszenia „Dolina Sanu” – Prezes Małgorzata Dachnowicz z mężem i płk. Czesławem Buksińskim. Organizatorami uroczystości było Stowarzyszenie Pamięci Polskich Termopil
i Kresów i Klub Inteligencji Katolickiej.
Uroczystość przy pomniku rozpoczęto modlitwą za zamordowanych na Kresach, w miejscowościach: Huta Pieniacka, Korościatyn, Polikrowy, Podkamień, Berezowica Mała, Ihrowica, Szlachcińce, Płotycza, Rumno, z których to miejscowości złożona jest przy pomniku ziemia w urnach. Modlono się również za zamordowanych Polaków przez ukraińskich nacjonalistów z OUN-UPA na Podkarpaciu.
Podczas uroczystości przy pomniku przemawiali Piotr Pilch –członek zarządu Województwa Podkarpackiego i poseł Andrzej Matusiewicz, który odczytał list Marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego skierowany do uczestników i organizatorów uroczystości „ Dziś pochylając głowy w hołdzie pomordowanym, uświadamiamy sobie, jak bardzo jest krzywdzące zacieranie prawdy i fałszowanie przeszłości. Dlatego dziękuję organizatorom i wszystkim, którzy pielęgnują pamięć o tragicznym losie naszych Rodaków, Ofiar zbrodni w Hucie Pieniackiej i innych miejscowościach”. Na zakończenie uroczystości uczestnicy złożyli kwiaty i zapalone znicze pamięci.
W poniedziałek 12.03.2018r. w Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej podczas Wieczoru Kresowian odbyło się spotkanie z Tomaszem Kubą Kozłowskim – prelegentem z Warszawskiego Domu Spotkań z Historią, który pięknie opowiadał o polskiej osadzie „Janowej Dolinie” na Wołyniu, założonej i rozbudowanej w latach 30-tych XX wieku jako wzorcowe osiedle pracowników Państwowego Kamieniołomu Bazaltu, którym wykładane były ulice miast II Rzeczypospolitej. Ciężką pracę pracowników kopalni, a zarazem rozkwit Janowej Doliny, ilustrował przedwojennymi zdjęciami. „Pokazał również zdjęcia z czasów okupacji sowieckiej, a także wykonane po ostatecznej zagładzie Janowej Doliny – po dniu 23 kwietnia 1943r. (Wielkim Piątku), kiedy ukraińscy nacjonaliści zamordowali 600 mieszkańców i spalili Janową Dolinę.
Po zakończonej prelekcji, której tytuł brzmiał: „Kamienienie Wołać Będą, Janowej Doliny Rozkwit i Zagłada” uczestnicy Wieczoru Kresowian zgodnie doszli do wniosku, że Kamienie Cały Czas Wołają i Wołać Będą, jak również w Hucie Pieniackiej, Kisielinie i wielu innych miejscowościach, gdzie ukraińscy nacjonaliści mordowali Polaków, tylko dlatego, że byli Polakami. Tej tragicznej historii nie uczono i nie uczy się w szkołach, polskich i ukraińskich, a powinni wiedzieć o tym szczególnie Ukraińcy, orędownicy przynależności do Unii Europejskiej, którzy gloryfikują morderców jako bohaterów narodowych na Ukrainie i stawiają im pomniki. Jak twierdzą Kresowianie uczestnicy Wieczoru Kresowian, że pamięć o Ofiarach zbrodni ludobójstwa ukraińskich nacjonalistów nie zostanie zapomniana, bo Nie o Zemstę, Lecz o Pamięć Wołają Ofiary . Potwierdzeniem tych słów było uczestnictwo Przemyskich Ormian w Mszy św. i uroczystości przy pomniku. Wśród Ormian nie ma już żyjących świadków tureckiego ludobójstwa na ich narodzie, minęło już 103 lata, a Oni nadal pamiętają i pamiętać będą. Świadkowie ludobójstwa ukraińskich nacjonalistów na Polakach jeszcze żyją, a ich potomkowie będą pamiętać o Ofiarach i dążyć do pojednania z Ukraińcami na jedynie trwałym fundamencie, jakim jest PRAWDA.
Stanisław Szarzyński
Prezes Stowarzyszenia Pamięci Polskich Termopil i Kresów
w Przemyślu
