Szanowni Państwo,
W 77. rocznicę rozbicia więzienia św. Michała w Krakowie, 18 sierpnia 2023 r. odbędą się uroczystości pogrzebowe Ireny Odrzywołek – strażniczki więziennej, która współpracowała z podziemiem niepodległościowym, skazanej i zgładzonej przez komunistów. Jej szczątki odnaleziono podczas prac ekshumacyjnych IPN.
Plan uroczystości 18 sierpnia 2023 r. w Krakowie
- 8.45 – wprowadzenie trumny do bazyliki Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, ul. Rakowicka 18
- 9.00 – msza święta
- przemarsz konduktu pogrzebowego ulicami Rakowicką i Prandoty
- 10.30 – uroczystości pogrzebowe na cmentarzu Rakowickim, Kwatera Żołnierzy Podziemia Niepodległościowego 1939-1963 przy ul. Prandoty
Organizatorami uroczystości są Oddział IPN w w Krakowie i wojewoda małopolski.
Irena Odrzywołek (1925-1946)
Urodziła się 20 grudnia 1925 r. w Byczynie (pow. chrzanowski). Po zakończeniu okupacji niemieckiej rozpoczęła pracę w tzw. więzieniu św. Michała przy ul. Senackiej 3 w Krakowie. Została strażniczką. Wiosną 1946 r. podjęła konspiracyjną współpracę z więzionymi tam żołnierzami podziemia niepodległościowego, przede wszystkim z ppor. Bolesławem Pronobisem „Ikarem” – żołnierzem AK i dowódcą oddziału NSZ „Huragan”.
W sierpniu 1946 r. Irena Odrzywołek pośredniczyła w nawiązaniu łączności między więźniami oraz działającą w Krakowie 6. kompanią Zgrupowania Partyzanckiego „Błyskawica” Józefa Kurasia „Ognia”. Przemyciła do więzienia pistolety i granaty, które przekazała do celi Pronobisa i innych wtajemniczonych. Dzięki temu 18 sierpnia 1946 r. połączone działania uzbrojonych więźniów wewnątrz budynku i partyzantów z zewnątrz doprowadziły do rozbicia więzienia i uwolnienia 62 więźniów.
Po tym wydarzeniu Irena Odrzywołek ukrywała się. Prowadziła niepodległościową działalność konspiracyjną współpracując z „Ikarem”. Została aresztowana w listopadzie 1946 r. w Gliwicach i 3 grudnia 1946 r. skazana na śmierć przez komunistyczny Wojskowy Sąd Rejonowy w Katowicach. Zgładzono ją 17 grudnia 1946 r. w więzieniu przy ul. Mikołowskiej w Katowicach. W chwili śmierci miała niespełna 21 lat.
Szczątki Ireny Odrzywołek odnaleziono we wrześniu 2019 r. podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN na cmentarzu komunalnym przy ul. Panewnickiej w Katowicach.
Publikacja o Irenie Odrzywołek do ściągnięcia [PDF]: https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/broszury-edukacyjne-i-d/189198,Irena-Odrzywolek-i-rozbicie-wiezienia-sw-Michala-w-Krakowie-PDF.html
Z poważaniem,
Żaneta Wierzgacz
Asystent prasowy
Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie
kom. 666 010 614
