Instytut Pamięci Narodowej Kraków
Komisja Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu
Oddział w Krakowie
ZAPROSZENIE
Uroczystość i piknik partyzancki
z okazji 72. rocznica rozbicia więzienia św. Michała
Kraków, 18 sierpnia 2018
Szanowni Państwo
Zapraszamy na uroczystość upamiętniającą rozbicie więzienia św. Michała
przez 6. Kompanię Zgrupowania Partyzanckiego Błyskawica mjr. Józefa Kurasia „Ognia” oraz piknik partyzancki w ogrodzie Muzeum Archeologicznego w Krakowie. Oddział IPN
w Krakowie, wraz z muzeum oraz Stowarzyszeniem Odra-Niemen Oddział Małopolski,
jest współorganizatorem tego przedsięwzięcia.
Program
• 15.00 – początek pikniku patriotycznego w ogrodzie Muzeum Archeologicznego w Krakowie, ul. Senacka 3 (wejście od Poselskiej)
• 17.00 – początek uroczystości przed tablicą pamiątkową przy ul. Poselskiej w Krakowie (ul. Poselska)
• 17.45 – Apel Pamięci i złożenie kwiatów pod tablicą
• 18.30-20.00 – inscenizacje, rekonstrukcje historyczne i wystawy zabytkowego uzbrojenia oraz wyposażenia w ogrodzie Muzeum Archeologicznego w Krakowie; możliwość spotkania z kombatantami.
Tło historyczne
Koniec wojny z Niemcami dla Polaków nie oznaczał odzyskania wolności. Przyszedł nowy okupant. Dawne więzienia nazistowskie zostały zagospodarowane przez Sowietów, a polscy patrioci znów przechodzili kaźnie. W takich warunkach ukształtował się oddział Ruchu Oporu Armii Krajowej Zdzisława Lisika „Mściciela”, który podporządkował się Józefowi Kurasiowi „Ogniowi” jako 6. Kompania Zgrupowania Partyzanckiego Błyskawica, a jej dowódcą mianowano Jana Janusza „Siekierę”. 18 sierpnia 1946 r. ta krakowska grupa, wsparta posiłkami, wykonała jedną z najskuteczniejszych i najbardziej spektakularnych akcji żołnierzy drugiej konspiracji.
Budynek mieszczący obecnie Muzeum Archeologiczne był przez wieki świadkiem wielu dramatycznych scen. Mienie odebrane pod koniec XVIII stulecia karmelitom bosym zostało przez austriackie władze zaborcze zamienione na więzienie (tzw. więzienie św. Michała). W tym budynku po 1945 r. władze komunistyczne zorganizowały więzienie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. W sierpniu 1946 r. dużą część więźniów stanowili żołnierze Armii Krajowej oraz Narodowych Sił Zbrojnych.
18 sierpnia 1946 r. z swojej bazy na Podgórzu, zdobyczną ciężarówką GMC wyruszyła grupa Ogniowców. Używając fałszywych dokumentów, wkroczyli do więzienia. Akcja była perfekcyjnie przygotowana. Wewnątrz czekali już uzbrojeni więźniowie, którzy dzięki współpracującym z podziemiem Irenie Odrzywołek i Stanisławie Krejczy, opuścili cele i unieszkodliwili strażników. Bez jednego wystrzału, w biały dzień, z komunistycznego więzienia zbiegło 60 osadzonych, w tym wielu partyzantów podziemia niepodległościowego. Około 30 osób pomieściła ciężarówka GMC, którą brawurowo, pod oknami siedzib WUPB przy pl. Inwalidów, opuszczono miasto, udając się w kierunku Miechowa.
Pozdrawiam
Janusz Ślęzak
asystent prasowy Oddziału IPN w Krakowie
