Prezes IPN dr Jarosław Szarek oraz wojewoda małopolski Łukasz Kmita zapraszają na uroczystości pogrzebowe Stanisława Szajny „Orła”, partyzanta oddziału „Żandarmeria” Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowców, które odbędą się 14 września 2020 r.
Plan uroczystości w Krakowie
▶ 11.45 – wprowadzenie trumny do kościoła Niepokalanego Poczęcia NMP, ul. Rakowicka 18
▶ 12.00 – msza święta pod przewodnictwem metropolity krakowskiego abp. Marka Jędraszewskiego
▶ 13.30 – przemarsz konduktu pogrzebowego na cmentarz Rakowicki przy ul. Prandoty
▶ 14.00 – uroczystości pogrzebowe z asystą wojskową
Prosimy o zachowanie rygorów sanitarnych obowiązujących w związku z epidemią koronawirusa.
Stanisław Szajna „Orzeł” urodził się 11 czerwca 1924 r. w Szuminie nieopodal Sambora (obecnie Ukraina, obwód lwowski). Pochodził z rodziny chłopskiej, choć jego ojciec pracował też jako dróżnik. W czasie wojny związał się z Armią Krajową. Uczestniczył w obronie polskich osiedli przed nacjonalistami ukraińskimi, a później w akcji „Burza”.
W połowie 1945 r. znalazł się w granicach pojałtańskiej Polski. Zamieszkał na Podkarpaciu, gdzie szybko włączył się w działania niepodległościowe; najpierw w strukturach „Straży” Rady WiN Brzozów, a po jej likwidacji w jednym z patroli podległych zgrupowaniu NSZ Antoniego Żubryda „Zucha”. Uczestniczył w wielu akcjach zbrojnych, starciach z komunistami oraz zwalczaniu podszywających się pod podziemie niepodległościowe band. Swoją działalność ujawnił w 1947 r.
Ponownie zasilił szeregi niepodległościowej konspiracji wiosną 1948 r. przystępując do działającego w powiecie nowosądeckim oddziału „Żandarmeria” Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowców. Służył w tym czasie w stopniu starszego sierżanta i posługiwał się pseudonimem „Orzeł”. Jego podstawowym zadaniem stała się ochrona kapelana oddziału, ks. Władysława Gurgacza.
Aresztowany 2 lipca 1949 r., został skazany wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Krakowie z 13 sierpnia 1949 r. na śmierć. Zamordowano go niemal dokładnie miesiąc później, 14 września, na dziedzińcu więzienia przy ul. Montelupich w Krakowie. Ciało zostało potajemnie pogrzebane w nieoznaczonym grobie na cmentarzu Rakowickim i mimo upamiętnienia tego miejsca w kolejnych latach, Stanisława Szajnę udało się zidentyfikować dopiero w 2019 r. w wyniku prac Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN.
Z poważaniem,
Żaneta Wierzgacz
Asystent prasowy
Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie
