W mieście Giumri w północno-zachodniej Armenii konsekrowano 24 września ormiańskokatolicki kościół pw. Świętych Męczenników Ormiańskich. Uroczystości, wpisującej się w obchody 100. rocznicy ludobójstwa Ormian w Imperium Ottomańskim, współprzewodniczyli prefekt Kongregacji Kościołów Wschodnich kard. Leonardo Sandri i katolicki patriarcha ormiański Grzegorz Piotr XX Ghabrojan. Obecny był prezydent Armenii Serź Sarkisian.
Pozdrowienia i okolicznościowe orędzia przesłali m.in. papież Franciszek – jego list odczytał nuncjusz apostolski w Armenii abp Marek Solczyński oraz najwyższy patriarcha i katolikos wszystkich Ormian Garegin II. Wysłał on również wysokiej rangi delegację z Eczmiadzynu na uroczystości w Giumri. Pomysłodawcą wzniesienia świątyni był abp Nerses Ter (Der) Nersesian – pierwszy przełożony (do 2 kwietnia 2005) utworzonego 13 lipca 1991 egzarchatu apostolskiego dla Ormian katolików Europy Wschodniej (z siedzibą w Giumri). Pierwotnie miała to być jego siedziba, a plany te rozwijał jego następca abp Nszan Karakehian (w latach 2005-10). Budowę rozpoczęto w 2010, gdy w Giumri nie było biskupa, a egzarchatem kierował delegat apostolski ks. Wahan Ohanian.
Swego błogosławieństwa całemu przedsięwzięciu udzielił katolikos Garegin II a poparł je również rząd w Erywaniu. Inwestycję dokończył obecny egzarcha (od 24 czerwca 2011) abp Rafał (Raphaël) F. Minassian. To on postanowił, że przyszła świątynia będzie miała za patronów męczenników – ofiary zagłady sprzed stu laty i będzie uczczeniem ich pamięci. Poparcia inicjatywie udzieliły Stolica Apostolska, Rada Kościołów Wschodnich, episkopaty Włoch i Stanów Zjednoczonych, dzieło pomocy katolików niemieckich Renovabis i organizacja pomoc Kościołowi w Potrzebie oraz szereg organizacji i fundacji katolickich z Niemiec, Watykanu i Włoch. Projektantem kościoła jest ormiański architekt Hakob Dżiwanian.
Ormiański Kościół Katolicki
Próby nawiązania przynajmniej przez Ormiański Kościół Apostolski (lub przynajmniej przez część jego wyznawców) jedności z Rzymem podejmowano w ciągu wieków wielokrotnie, począwszy od końca XII stulecia. W latach 1198-1375 istniała taka więź w następstwie wypraw krzyżowych.
W późniejszym okresie jeszcze kilkakrotnie czyniono takie próby, m.in. na ziemiach I Rzeczypospolitej w XVII wieku. Ostatecznie jednak za datę narodzin Ormiańskiego Kościoła Katolickiego przyjmuje się rok 1742, gdy Benedykt XIV nadał mu nowy statut i powołał pierwszego patriarchę w osobie Abrahama Ardziwiana. Dla podkreślenia swej więzi z papieżem i Rzymem dodał do swego imienia biskupiego imię Piotra (po ormiańsku Bedros lub Petros), co do dziś jest zwyczajem kolejnych jego następców.
Od 25 lipca br. katolickim patriarchą Cylicji dla Ormian jest Grzegorz (Grégoire) Piotr (Bedros) XX Ghabroyan (ur. 13 listopada 1934).
KAI (Giumri)
