14 sierpnia 2021 r. na terenie Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie (ul. Rajska 1, od strony parkingu) odbędzie się uroczystość odsłonięcia pomnika Pála Telekiego, hrabiego Szék, dwukrotnego premiera Węgier (1920-1921 i 1939-1941), przyjaciela Polski, który pomagał nam w czasie wojny polsko-bolszewickiej, a także w obliczu niemieckiej agresji w 1939 r. Zapraszamy.
Rzeźba przedstawiająca hrabiego Telekiego stanęła w Krakowie już 4 listopada 2020 r., ale z powodu pandemii koronawirusa, zamiast oficjalnego odsłonięcia pomnika, odbyła się jedynie kameralna uroczystość z udziałem kilku osób.
Dzieło wykonał prof. Stefan Dousa. Rzeźba została sfinansowana z dotacji celowej Województwa Małopolskiego.
Program uroczystości 14 sierpnia 2021 r.
- Godz. 11.00, gmach WBP (od strony parkingu) – przywitanie gości, wystąpienia, odsłonięcie pomnika, modlitwa i poświęcenie, złożenie kwiatów, prezentacja plenerowej wystawy „Pál Teleki i Polska”, przygotowanej przez Węgierskie Archiwum Narodowe oraz Archiwum w Segedynie, udostępnionej w Polsce przez krakowski IPN.
- przerwa
- Godz. 13.00, gmach WBP, sala konferencyjna (II p., pok. nr 245) – panel dyskusyjny „Pál Teleki i relacje polsko-węgierskie w XX wieku”. Udział wezmą: prof. Tomasz Gąsowski, dr hab. Tadeusz Kopyś, prof. Mariusz Wołos i dr Wojciech Frazik. Prowadzenie dr Marcin Chorązki.
Ceremonię uświetni Orkiestra Reprezentacyjna Straży Granicznej w Nowym Sączu.
Organizatorzy uroczystości: Marszałek Województwa Małopolskiego, Komitet Honorowy Budowy Pomnika Pála Telekiego w Krakowie, Komitet Społeczny Budowy Pomnika Pála Telekiego w Krakowie, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie, Oddział IPN w Krakowie.
Pomógł w wojnie z bolszewikami i odmówił Hitlerowi
Pálowi Telekiemu zawdzięczamy m.in. transporty z amunicją i wyposażeniem wojskowym, które Wojsko Polskie otrzymało od rządu węgierskiego w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Gdy hrabia po raz drugi sprawował urząd premiera, latem 1939 r. nie wahała się odmówić Hitlerowi udziału w zbrojnej agresji na Polskę. Po ataku Niemców i Sowietów, to za sprawą Telekiego, Węgry przyjmowały uciekających polskich żołnierzy i ludność cywilną.
W 2001 r. hrabia Teleki został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.
Więcej informacji
Pál Teleki. Rycerz sprawy węgierskiej i polskiej
Dwukrotnie w XX wieku Węgry odegrały istotną rolę w polskiej historii. I dwukrotnie możemy te wydarzenia wiązać z nazwiskiem Pála Telekiego, ówczesnego węgierskiego premiera.
https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/edukacja/przystanek-historia/121900,Pl-Teleki-Rycerz-sprawy-wegierskiej-i-polskiej.html
Węgiersko-Polski Komitet Opieki nad Uchodźcami (1939–1944)
Zaraz po wybuchu wojny Węgrzy powołali komitet udzielający bezinteresownej pomocy polskim uciekinierom. Działał on nieprzerwanie od września 1939 do marca 1944 i dzielił się na 5 wydziałów odpowiadających za zakwaterowanie, tworzenie obozów, opiekę nad chorymi, kierowanie do pracy i administrację.
https://przystanekhistoria.pl/pa2/teksty/75710,Wegiersko-Polski-Komitet-Opieki-nad-Uchodzcami-19391944.html
„Pál Teleki. Syn Węgier, brat Polski” – wyprodukowany przez krakowski IPN dokument filmowy
https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/edukacja/przystanek-historia/123680,Pl-Teleki-Syn-Wegier-brat-Polski.html
Pozdrawiam
Janusz Ślęzak
asystent prasowy
Oddziału IPN w Krakowie
tel. 881 014 904
